11 listopada 1918 – odrodzenie Polski, odrodzenie polskich ras

11 listopada 1918 roku Polska po 123 latach odzyskała niepodległość. Rozpoczęła się wtedy historia II Rzeczpospolitej, okresu odrodzenia nie tylko polskiej państwowości ale i polskiej kynologii.

fot. Adobe Stock

103 lata temu Józef Piłsudski triumfalnie powrócił do kraju po internowaniu w Magdeburgu. Ten moment był niezwykle radosny dla Polaków bo oto Ojczyzna powstała, niczym feniks z popiołów, po 123 latach niebytu. Wszystko co polskie stało się legalne, pożądane, a nawet modne. Od jakiegoś czasu w Europie funkcjonowały już kluby hodowców psów rasowych.

Nic zatem dziwnego, że zaczęły powstawać także w niepodległej Polsce.

Trudno było sobie wyobrazić aby przed I wojną światową odtwarzano i rejestrowano, jako rasy, polskie owczarki czy charty. W latach dwudziestolecia międzywojennego takie działania były już przyjmowane z entuzjazmem. Nie wszystkie obecnie zarejestrowane polskie rasy doczekały się uznania przed 1939 rokiem, ale nie da się ukryć, że 11 listopada 1918 roku można przyjąć również za początek polskiej kynologii nowożytnej. Ustalenie jakiejś konkretnej daty, związanej już bezpośrednio z kynologią jest trudne, a być może nawet niemożliwe. Około 1920 roku rozpoczynają się prace nad usystematyzowaniem hodowli Owczarka Podhalańskiego, a w 1935 roku powstaje Międzyklubowy Komitet Kynologiczny, rok później organizowana jest duża wystawa psów rasowych w Warszawie. Tych wszystkich wydarzeń nie byłoby, gdyby nie to co wydarzyło się 11 listopada 1918 roku.

Szczenię Owczarka Podhalańskiego fot. WWF Polska

Chart Polski fot. Wikimedia Commons

Owczarek Podhalański to ta rasa, która odrodziła się najwcześniej. Wprawdzie w dwudziestoleciu międzywojennym prowadzono hodowlę Chartów Polskich (szczegółowo o ich odrodzeniu piszemy w tym artykule), jednak rasa ta utrzymywana była w zasadzie tylko w dworkach, a ich selekcją zajmowała się arystokracja. Pasterski pies z Podhala był, mimo powiązania z jednym regionem, znacznie bardziej dostępny. Jeszcze przed II wojną rozpoczęły się sporadyczne prace nad odtworzeniem owczarka nizinnego. Pani Czetwertyńska – Grocholska z Podlasia, wykupiła kilka psów w typie owczarka od hodowców owiec i postanowiła, że wyrówna je, tak by można było mówić o rasie. W 1924 roku wystawiła je nawet na wystawie drobiu, gołębi i psów w Warszawie po raz pierwszy pod nazwą Owczarki Polskie. Kto chciałby zgłębić dalsze losy tej rasy powinien kliknąć tu.
W okresie II RP polowano w polskich lasach z psami w typie Ogara polskiego i Gończego. Rasy te wyodrębniono i wyrównano dopiero kilkadziesiąt lat później, a dokonali tego pułkownicy Piotr Kartawik i Józef Pawłusiewicz. Pierwszy upodobał sobie Ogara, drugi Gończego. Okres powojenny to zatem dopiero preludium do oficjalnego uznania tych ras. Podobnie jest ze Spanielem Myśliwskim. Choć rasa nie została jeszcze oficjalnie uznana, bo jest, ze wszystkich polskich ras, najmłodszą to jej korzeni należy upatrywać w czasie II RP. W latach 30-tych XX wieku księżna Izabela Radziwiłłowa sprowadziła na Kresy Springer Spaniele z Wysp Brytyjskich. Radziwiłłowie opuścili później te tereny ale potomstwo championów z Albionu zostało i było poddawane dalszej selekcji, ze względu na cechy użytkowe, a nie wygląd. Około 40 lat temu dr inż. Andrzej Krzywiński rozpoczął żmudny proces selekcji i wyodrębniania nowej rasy. Bez odrodzonej, po 1918 roku, Polski być może tej rasy w ogóle by nie było.

Gończy Polski, inaczej ogar w typie Pawłusiewicza fot. Wikimedia Commons

Spaniele podobne do tego sprowadzili na ziemie polskie Radziwiłłowie fot. Adam Mills/unsplash.com

Świętując rocznicę odzyskania niepodległości, pomyślmy też o tym jak wiele aspektów naszego codziennego życia, wyglądałoby zupełnie inaczej gdyby nie fakt, że 103 lata temu zakończyła się I wojna światowa, a w powojennej Europie, nad Wisłą zawisła biało – czerwona flaga, a wraz z nią wróciło to co polskie i powstało to co polskie, także polska kynologia.

(BKJ)